KÖPEKLERDE KUDUZ NASIL TESBİT EDİLİR
Kuduz, yarasa, kurt, tilki ve rakun gibi vahşi hayvanları sıklıkla etkileyen bilinen en eski bulaşıcı hastalıklardan biridir. Sinir sistemini etkileyen bu akut viral hastalık, insanlar da dahil olmak üzere hemen hemen her hayvana bulaşabilir. Köpeğiniz bu hastalığa karşı aşılanmamışsa, vahşi veya başıboş bir hayvandan kapma riski altındadır. Bu yazıda, köpeğinizdeki kuduz belirtilerini nasıl tanıyacağınızı, hangi önlemleri almanız gerektiğini ve köpeğinizi bu tehlikeli hastalıktan nasıl koruyacağınızı açıklayacağız.
Huzursuz davranışlara, kusmaya veya ateşe dikkat edin. Kuduzun erken evreleri 2 ila 10 gün sürebilir ve mümkün olan en kısa sürede veteriner hekime başvurmak önemlidir. Başlangıçta belirtiler spesifik olmayacaktır, yani kuduza özgü olmayacaktır. Bunlar şunları içerebilir:[1]kas ağrısı;huzursuz davranış;sinirlilik;titreme;sıcaklık;parlak ışık korkusu;iştahsızlık;kusmak;ishal;öksürük.
Felç belirtilerine ve ağız çevresinde köpük oluşumuna dikkat edin. Vücut etkilendikçe, köpeğin ruh hali ve motor becerileri değişir. Sessiz veya felçli evre olarak bilinen bu evre genellikle 3 ila 7 gün sürer. Ağız çevresinde köpük oluşumu, uyuşukluk ve aşağıdaki belirtilerden herhangi birini gözlemleyin:felç, bacak, yüz veya vücudun diğer bölgelerindeki kasların motor fonksiyonlarının kaybı;alt çenenin düşmesi;garip sesli havlama;ağız çevresinde aşırı tükürük veya köpük oluşumu;yutma güçlüğü;genişlemiş göz bebekleri.
Davranış değişikliklerine ve saldırganlığa dikkat edin. Kuduzun en şiddetli ve saldırgan evresi yaklaşık 3 ila 7 gün sürer ve bu süre zarfında hayvan kolayca tedirgin olur ve saldırganlaşır. Bu evreye şiddetli evre denir ve köpeğinizde bu belirtileri fark ederseniz, ruh hali hızla ve öngörülemez bir şekilde değişebileceğinden son derece dikkatli olmalısınız Aşağıdaki belirtilerden herhangi birini fark ederseniz veterinerinizi veya hayvan kontrol merkezini arayın:kuduz;saldırgan veya aşırı heyecanlı davranış;havayı şiddetle ısırma (sanki bir köpek dişleriyle sinekleri yakalıyormuş gibi);Taş, moloz veya kendi patilerini çiğnemek gibi anormal davranışlar.
Köpeğinizin vücudunda ısırık izleri veya açık yaralar olup olmadığına bakın. Kuduz, enfekte bir hayvanın salyası yoluyla yayılır. Köpeğinizde bir yara veya ısırık izi varsa, bu bir enfeksiyon kaynağı olabilir. Köpeğinizde hastalığın genel belirtilerini fark ederseniz, açık yaralar açısından dikkatlice inceleyin.Enfeksiyon ağız, göz, burun veya açık bir yara yoluyla vücuda girdiğinde, merkezi sinir sistemine doğru yayılarak omurilik ve beyni etkiler.
Kuduzdan şüpheleniyorsanız, derhal bir veteriner hekime danışın. Köpeğiniz başka bir hayvan tarafından ısırıldıysa veya hastalık belirtileri gösteriyorsa, onu bir kafese, ağıla veya ayrı bir odaya kapatın ve bir veteriner hekime danışana kadar temastan kaçının. Veteriner hekiminiz, köpeğinizin enfekte bir hayvanla olası teması hakkında size sorular soracak ve köpeğinizi kuduz testi için kliniğe getirmenin en güvenli yolu konusunda tavsiyelerde bulunacaktır. Kuduz virüsü cilt ve tüylerde 2 saate kadar canlı kalabildiğinden eldiven, uzun kollu gömlek ve uzun pantolon giyin.Sokak köpeğinizde enfeksiyon belirtileri görürseniz, hayvan kontrol merkezini arayın. Köpeği yakalayıp, sizi veya başkalarını riske atmadan test için veterinere götüreceklerdir.Kuduz, köpekler ve insanlar için neredeyse her zaman ölümcüldür, bu nedenle bir veteriner hekime danışmak önemlidir.
Köpeğiniz enfekte olursa ne yapmanız gerektiğini veterinerinize sorun. Köpeğiniz daha önce kuduz aşısı olduysa, veterineriniz bağışıklık sisteminin virüsle savaşmasına yardımcı olmak için muhtemelen ona bir hatırlatma aşısı yapacaktır. Köpeğiniz kuduz aşısı olmadıysa, onu uyutmayı veya altı ay karantinaya almayı önerecektir. Enfekte bir hayvanın 45 gün boyunca yakından izlenmesi gerekir, bu nedenle veteriner hekiminiz hatırlatma aşısından sonra size uygun talimatları verecektir. Enfekte bir köpeğin, özellikle de durumu kötüleşirse, ötenazi edilmesi, onun acısını hafifletebilir ve başkaları için ciddi tehlike oluşmasını önleyebilir.
Köpeğinizi menenjit veya tetanoz gibi benzer semptomlara sahip başka hastalıklar açısından kontrol edin. Birçok köpek hastalığının belirtileri kuduza benzer. Köpeğinizde belirtiler gözlemlerseniz, kuduz veya aşağıdaki gibi başka bir hastalığı teşhis edebilmesi için veterinere götürün:bulaşıcı köpek hepatiti; menenjit;tetanos; toksoplazmoz; beyin tümörü;yeni doğmuş dişi köpeklerde anne saldırganlığı;diminazen veya organofosfatlar gibi maddelerle zehirlenme.
Köpeğinizi kuduza karşı aşılayın. Aşılama, köpeğinizi bu hastalıktan korumanın en iyi ve en uygun maliyetli yoludur. Bağışıklığını korumak için evcil hayvanınızın düzenli aşı programını veteriner hekiminizle koordine edin. Aşı markasına ve yerel yasalara bağlı olarak, aşılar yıllık veya iki yılda bir uygulanabilir.[11]Yavru köpeklerin ilk kuduz aşısı 12-16 haftalık yaşlar arasında yapılmalıdır.[12]Birçok ülkede köpeklerin kuduza karşı zorunlu aşılanması yasa gereği zorunludur.
Evcil hayvanınızın vahşi ve başıboş hayvanlarla temasını sınırlayın. Köpeğinizin güvenliğini sağlamanın aşıların yanı sıra en iyi yolu, onu vahşi hayvanlardan uzak tutmaktır. Köpeğinizi tasmalı gezdirin ve özel bir evin veya yazlık evin çiti içinde tutun. Vahşi ve başıboş hayvanlar kuduz da dahil olmak üzere çeşitli hastalıklar taşıyabilir, bu nedenle köpeğinizi onlardan uzak tutmak sağlığını korumanıza yardımcı olacaktır. Bölgenizde kuduz vakaları duyduysanız özellikle dikkatli olun. Rusya'da kuduz kapma riski oldukça yüksektir.
Aşı yaptırın. Yüksek riskli bir bölgede yaşıyorsanız veya mesleğiniz sizi hastalığa maruz kalma riskine sokuyorsa, kuduz aşısı yaptırmalısınız. Kuduzun yaygın olduğu bölgelerde bir aydan fazla kalmayı planlayan gezginler için de koruyucu aşı önerilir.[15]Artan risk altında olanlar şunlardır:veterinerler;veteriner klinikleri personeli;kuduz vakalarının tespiti için laboratuvar personeli;vahşi hayvanlarla ilgilenen kişiler (doğa rezervleri, yaban hayatı koruma alanları ve vahşi hayvan barınakları çalışanları).
Kuduz olma ihtimali olan bir hayvanın neden olduğu herhangi bir yarayı derhal tedavi edin. Bir hayvan tarafından ısırıldıysanız ve kuduz olasılığını göz ardı etmiyorsanız, yarayı 10 dakika boyunca sabun ve suyla yıkayın. Ardından, hemen yerel kliniğinizi veya acil servisinizi arayın ve kuduz olma ihtimali olan bir hayvanın ısırdığını bildirin. Randevu ve test için ne zaman ve nereye gitmeniz gerektiğini size söyleyeceklerdir.Sizi ısıran hayvanın sahibi varsa, bir veteriner hekime başvurmalıdır. Hayvan başıboşsa ancak nerede olduğunu biliyorsanız, hayvan kontrol merkezine bildirin.Kuduz testiniz pozitif çıkarsa, daha önce koruyucu aşı yaptırıp yaptırmadığınıza bağlı olarak süresi değişecek olan aşıyla tedaviniz başlatılacaktır
UYARILAR
Özellikle bulunduğunuz bölgede kuduz vakaları biliniyorsa, köpeğinizi yakından takip edin ve tasmalı tutun.Köpeğinizin yakınında bir yarasa bulursanız, doğrudan temastan kaçınarak dikkatlice yakalamaya çalışın. Yarasayı bir kuduz test laboratuvarına götürün.Mülkünüzü vahşi hayvanlar için çekici olmayan bir yer haline getirin: Çöp kutularını sıkıca kapatın ve içlerine yiyecek artıkları koymaktan kaçının; vahşi hayvanların mülkünüze girmesine izin veren çitlerdeki boşlukları ve verandada veya evde saklanma yerlerini kapatın.
TAVSİYE
Isırılan hayvanın kuduz olmadığına inansanız bile, ısırık yarasını sabun ve suyla yıkayın ve en kısa sürede tıbbi yardım alın. Acil tedavi uygulanmazsa, ısırık bölgesinde ciddi bir bakteriyel enfeksiyon gelişebilir.Sahipsiz bir köpek veya kedi hasta görünüyorsa, ona yaklaşmayın. Hayvan kontrol merkezini arayın; uygun ekipmana sahip eğitimli personel şüpheli hayvanı yakalayacaktır.